ยมชวน
ชื่อวิทยาศาสตร์ Khaya senegalensis Juss
ชื่อวิทยาศาสตร์ Khaya senegalensis Juss
ชื่อสามัญ African mahogany, dry
zone mahogany, Gambia mahogany, khaya wood, Senegal mahogany,
cailcedrat, and bois rouge.
วงศ์ MELIACEAE (วงศ์ยมชวน)
ในบางประเทศจัดเป็นไม้หายาก อยู่ในสภาวะเสี่ยงต่อการใกล้ศูนย์พันธุ์
การขยายพันธุ์ โดยเมล็ด
ลักษณะทั่วไป ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูง 15 - 25 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางรอบ อก 1 เมตร เรือนยอดรูปไข่หรือทรงกระบอก ทรงพุ่มทึบ ลำต้นเปลาตรง เนื้อไม้สีน้ำตาลอมเหลืองหรือแดงเข้ม เนื้อละเอียดเหนียว ลวดลายสวยงาม เมื่อแห้งจะมีแถบแววสีทองขวางเส้นไม้ เนื้อไม้แข็ง มีคุณภาพดี สามารถใส กบและตกแต่งได้ง่าย ยึดตะปูได้ดี คุณภาพใกล้เคียงกับไม้สัก ทนทานต่อการเข้าทำลายของปลวก เปลือก สีน้ำตาลอมเทา หนาขรุขระ แตกเป็นร่องตามทางยาวของลำต้น และหลุดลอกออกเป็นสะเก็ดเล็กๆ ใบประกอบแบบขนนก ออกเวียนสลับ มีใบย่อย 3 - 4 คู่ ออกตรงกันข้ามหรือเยื้องกันเล็กน้อย รูปไข่หรือรูปรี กว้าง 5 - 6 เซนติเมตร ยาว 11 - 17 เซนติเมตร ปลายใบเรียวแหลม โคนใบมนเบี้ยว ขอบใบเรียบแผ่นใบสีเขียวเข้มเป็นมันคล้ายแผ่นหนัง ก้านใบย่อยยาว 0.3 - 0.5 เซนติเมตร ดอกสีเหลืองอ่อนหรือเหลืองแกมเขียว ขนาดเล็ก กลิ่นหอมอ่อน ๆ ออกเป็นช่อตามซอกใบและปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงสีเขียวอ่อน 5 กลีบ กลีบดอก 5 กลีบ เมื่อบานเต็มที่กว้าง 0.5 - 1.0 เซนติเมตร มีเกสรเพศผู้ 10 อัน ก้านเกสรเชื่อมติดกันเป็นรูปแจกัน สีแดง ก้านเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสรเพศเมียแผ่แบนคล้ายร่ม ผลเดี่ยวขนาดใหญ่ กลม รูปไข่ ปลายมนเป็นพูตื้น ๆ สีน้ำตาล เปลือกหนาและแข็ง กว้าง 7 - 12 เซนติเมตร ยาว 10 - 16 เซนติเมตร ก้านผลแข็ง เมื่อแก่แตกออกเป็น 5 พู ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก เมล็ดแห้งสีน้ำตาล แบนบาง มีปีกบาง ๆ กว้าง 1.0-1.2 เซนติเมตร ยาว 5.0-5.5 เซนติเมตร ปลิวไปตามลมได้ เมล็ดรสขมมาก
การขยายพันธุ์ โดยเมล็ด
ลักษณะทั่วไป ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูง 15 - 25 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางรอบ อก 1 เมตร เรือนยอดรูปไข่หรือทรงกระบอก ทรงพุ่มทึบ ลำต้นเปลาตรง เนื้อไม้สีน้ำตาลอมเหลืองหรือแดงเข้ม เนื้อละเอียดเหนียว ลวดลายสวยงาม เมื่อแห้งจะมีแถบแววสีทองขวางเส้นไม้ เนื้อไม้แข็ง มีคุณภาพดี สามารถใส กบและตกแต่งได้ง่าย ยึดตะปูได้ดี คุณภาพใกล้เคียงกับไม้สัก ทนทานต่อการเข้าทำลายของปลวก เปลือก สีน้ำตาลอมเทา หนาขรุขระ แตกเป็นร่องตามทางยาวของลำต้น และหลุดลอกออกเป็นสะเก็ดเล็กๆ ใบประกอบแบบขนนก ออกเวียนสลับ มีใบย่อย 3 - 4 คู่ ออกตรงกันข้ามหรือเยื้องกันเล็กน้อย รูปไข่หรือรูปรี กว้าง 5 - 6 เซนติเมตร ยาว 11 - 17 เซนติเมตร ปลายใบเรียวแหลม โคนใบมนเบี้ยว ขอบใบเรียบแผ่นใบสีเขียวเข้มเป็นมันคล้ายแผ่นหนัง ก้านใบย่อยยาว 0.3 - 0.5 เซนติเมตร ดอกสีเหลืองอ่อนหรือเหลืองแกมเขียว ขนาดเล็ก กลิ่นหอมอ่อน ๆ ออกเป็นช่อตามซอกใบและปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงสีเขียวอ่อน 5 กลีบ กลีบดอก 5 กลีบ เมื่อบานเต็มที่กว้าง 0.5 - 1.0 เซนติเมตร มีเกสรเพศผู้ 10 อัน ก้านเกสรเชื่อมติดกันเป็นรูปแจกัน สีแดง ก้านเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสรเพศเมียแผ่แบนคล้ายร่ม ผลเดี่ยวขนาดใหญ่ กลม รูปไข่ ปลายมนเป็นพูตื้น ๆ สีน้ำตาล เปลือกหนาและแข็ง กว้าง 7 - 12 เซนติเมตร ยาว 10 - 16 เซนติเมตร ก้านผลแข็ง เมื่อแก่แตกออกเป็น 5 พู ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก เมล็ดแห้งสีน้ำตาล แบนบาง มีปีกบาง ๆ กว้าง 1.0-1.2 เซนติเมตร ยาว 5.0-5.5 เซนติเมตร ปลิวไปตามลมได้ เมล็ดรสขมมาก
การกระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา (Benin, Cameroon, Central African
Republic, Chad, Ivory Coast, Gabon, Gambia, Ghana, Guinea, Guinea-Bissau, Mali,
Niger, Nigeria, Senegal, Sierra Leone, Sudan, Togo, and Uganda. )
ประโยชน์ เนื้อไม้ทำเครื่องเรือน เครื่องดนตรี และเครื่องใช้อื่น ๆ เปลือกไม้ใช้สกัดเป็นยาสมุนไพรใช้ในการรักษา โรคมาลาเรีย แก้ปวดท้อง ปวดหัว นิยมปลูกริมถนนเนื่องจากทนต่อสภาพแห้งแล้งได้ดี
ประโยชน์ เนื้อไม้ทำเครื่องเรือน เครื่องดนตรี และเครื่องใช้อื่น ๆ เปลือกไม้ใช้สกัดเป็นยาสมุนไพรใช้ในการรักษา โรคมาลาเรีย แก้ปวดท้อง ปวดหัว นิยมปลูกริมถนนเนื่องจากทนต่อสภาพแห้งแล้งได้ดี
ที่มา:ดัดแปลงข้อมูล http://www.iucnredlist.org/detaial
https://en.wikipedia.org/wiki/Khaya_senegalensis
3. ฐานข้อมูลสวนพฤกษศาสตร์ ทุ่งค่าย จังหวัดตรัง
3. ฐานข้อมูลสวนพฤกษศาสตร์ ทุ่งค่าย จังหวัดตรัง
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น